Γεώργιος Σακοράφας

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΟΕΙΔΟΥΣ - ΑΡΚΕΙ Η ΘΥΡΕΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗ? Ο διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς (DTC) συχνά μεθίσταται στους τραχηλικούς λεμφαδένες. Έχει αποδειχθεί ότι σε ένα πολύ σημαντικό ποσοστό ασθενών με DTC  (έως 50 ή και 60 %) υπάρχουν ήδη μικροσκοπικές λεμφαδενικές μεταστάσεις όταν τίθεται η διάγνωση. Ακόμη και στο μικροσκοπικό θηλώδες καρκίνωμα (MPTC) λεμφαδενικές μεταστάσεις υπάρχουν στο 15 έως 30 % των ασθενών.  Η βιολογική συμπεριφορά των μικροσκοπικών αυτών λεμφαδενικών μεταστάσεων (μικρομεταστάσεων) παραμένει αμφιλεγόμενη και γενικά θεωρείται ότι δεν επηρεάζουν την πρόγνωση. Εντούτοις, οι λεμφαδενικές μεταστάσεις συνδυάζονται με αυξημένη συχνότητα τοπικοπεριοχικής υποτροπής της νόσου που πιθανότατα θα απαιτήσει νέα χειρουργική επέμβαση, τεχνικά δύσκολη και με αυξημένη νοσηρότητα. Για το λόγο αυτό έχει μεγάλη σημασία η ανίχνευση τραχηλικής λεμφαδενοπάθειας πριν την εκτέλεση της ολικής θυρεοειδεκτομής. Σε χώρες της άπω ανατολής συνηθίζεται η εκτέλεση προφυλακτικού λεμφαδεν...

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ – ΕΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΔΙΛΗΜΜΑ Το πρωτοπαθές λέμφωμα θυρεοειδούς (ΠΛΘ) είναι σπάνια κακοήθεια και αντιστοιχεί σε ποσοστό 5 % του συνόλου των κακοήθων παθήσεων του θυρεοειδούς. Παρά τη σπανιότητά του το ΠΛΘ θα πρέπει να αναγνωρίζεται έγκαιρα καθώς η θεραπεία του διαφέρει από τη θεραπεία των άλλων νεοπλασμάτων του θυρεοειδούς, ενώ η πρόγνωσή του είναι αρκετά καλή, χωρίς να χρειάζεται ο ασθενής να υποβληθεί σε εκτεταμένες εκτομές. Συνήθως εμφανίζεται υπό τη μορφή ανώδυνης διόγκωσης του θυρεοειδούς (συνήθως μέσα στους τελευταίους 1 – 3 μήνες), είτε υπό τη μορφή βρογχοκήλης είτε υπό τη μορφή μονήρους όζου. Συμπτώματα από πίεση παρακειμένων οργάνων μπορεί να υπάρχουν σε ποσοστό 30 – 50 % (βράγχος φωνής, δύσπνοια, δυσφαγία, συριγμός, βήχας, σύνδρομο άνω κοίλης, πνιγμός, αίσθημα πίεσης στον τράχηλο κλπ). Η εικόνα αυτή μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε αναπλαστικό καρκίνωμα θυρεοειδούς. Συχνά προϋπάρχει θυροειδίτιδα Hashimoto. H διαγνωστική διερ...

EXEI ΘΕΣΗ Ο ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΟ ΣΠΟΡΑΔΙΚΟ ΜΥΕΛΟΕΙΔΕΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ? Έλεγχος για κληρονομήσιμες ( germline ) μεταλλάξεις του RET γονιδίου συνιστάται σε όλους τους ασθενείς με θεωρούμενο ως σποραδικό μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς ( MTC ). Ο έλεγχος αυτός θα πρέπει αρχικά να περιλαμβάνει ανάλυση των εξονίων 10, 11 και 13 – 16 του RET γονιδίου. Στους ασθενείς με κλινικά ευρήματα που υποδηλώνουν την ύπαρξη κληρονομικού MTC και οι οποίοι δεν παρουσιάζουν μεταλλάξεις στα εξόνια 10, 11 ή 13 – 16 συνιστάται ανάλυση της αλληλουχίας των υπολοίπων εξονίων του RET γονιδίου. Είναι ενδιαφέρον ότι ένα μικρό αλλά σημαντικό ποσοστό (~ 7 %) των ασθενών με υποτιθέμενο σποραδικό MTC παρουσιάζουν κληρονομήσιμες μεταλλάξεις του RET γονιδίου. Περίπου τα τρία τέταρτα των ασθενών με   οικογενές MTC δεν παρουσιάζουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου.

GENETIC TESTING FOR SPORADIC MEDULLARY THYROID CANCER- IS IT INDICATED? Germline RET testing is recommended for all patients with apparently sporadic medullary thyroid cancer (MTC). This testing should initially include sequencing of exons 10, 11 and 13 – 16 of the RET gene. Sequence analysis of the remaining exons in the RET gene should be considered for patients with clinical findings indicating the presence of hereditary MTC who do not exhibit mutations in exons 10, 11 or 13 – 16. Interestingly, a small but significant percentage (~ 7 %) of patients with presumed sporadic MTC have germline RET mutations. About three quarters of the familial MTC have no family history. Approximately 60 % of patients with sporadic MTC have somatic (acquired) RET mutations which are present only with the neoplastic cells; for this reason, these mutations can’t be detected using standard genetic testing (for example analysis of leukocyte DNA). Acquired RET mutations are usually associated with...

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Καρκίνος θυροειδούς που διαγιγνώσκεται στην εγκυμοσύνη…Η χαρά της επικείμενης μητρότητας επισκιάζεται από την λέξη ‘καρκίνος’ που στο μυαλό πολλών σηματοδοτεί έναν μαραθώνιο αγώνα για την επιβίωση… Είναι έτσι; Κατ΄ αρχάς η πρόγνωση των περισσοτέρων μορφών καρκίνου του θυρεοειδούς είναι εξαιρετική με ποσοστά 10ετούς επιβίωσης που φθάνουν ακόμη και στο 100 % (στα αρχικά στάδια). Η λέξη ‘καρκίνος’ στην προκειμένη περίπτωση δεν έχει την ίδια ‘βαρύτητα’ από άποψη πρόγνωσης με άλλες μορφές καρκίνου, καθώς ο διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς (θηλώδης και θυλακιώδης) είναι μία εξαιρετικά ιάσιμη μορφή καρκίνου. Τι γίνεται λοιπόν όταν η διάγνωση τίθεται στην διάρκεια της κύησης; Τα όσα θα αναφερθούν στη συνέχεια ισχύουν για τον διαφοροποιημένο καρκίνο θυρεοειδούς (θηλώδη και θυλακιώδη). Όταν λοιπόν η διάγνωση τεθεί στο πρώτο τρίμηνο της κύησης, τότε υπάρχει η δυνατότητα να γίνει το χειρουργείο στη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου της κύησης. Η επέμβαση ...

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΣΤΟ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ (ΔΚΘ) Το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με μεταστατικό ΔΚΘ είναι αρκετά ικανοποιητικό συγκρινόμενο με την μεταστατική νόσο σε άλλες κακοήθεις παθήσεις. Η επιβίωση των ασθενών αυτών μετράται σε αρκετά χρόνια. Οι συνηθέστερες μακρινές μεταστατικές εντοπίσεις παρατηρούνται στους πνεύμονες, στα οστά, στον εγκέφαλο, στο ήπαρ και στο δέρμα. Σε μία πρόσφατη μελέτη, η συνολική μέση επιβίωση των ασθενών με μεταστατικό ΔΚΘ ήταν 10.45 χρόνια και η μέση διάρκεια της επιβίωσης χωρίς εξέλιξη της νόσου ήταν 3.65 χρόνια. Οι δύο αυτές παράμετροι (συνολική επιβίωση και επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου) παρουσίαζαν μία ισχυρή συσχέτιση μεταξύ τους. Με μέση διάρκεια παρακολούθησης τα 6.9 χρόνια, το 68 % των ασθενών με πνευμονικές μεταστάσεις είχε παρουσιάζει εξέλιξη της νόσου. Η πρόγνωση είναι καλύτερη σε ασθενείς μικρότερης ηλικίας με μικρό φορτίο νόσου (**). Παράγοντες που σχετίζονται με χειρότερη πρόγνωση (ό...

THYROID CANCER PROGNOSIS OF PATIENTS WITH METASTATIC DIFFERENTIATED THYROID CANCER (DTC) Patients with distant metastatic disease have a reasonable life expectancy and survival is measured in many years. The most frequent sites of distant metastases are lung, bone, brain, liver, and skin. In a recent study (*) median overall survival (OS) was 10.45 years and the median progression-free (PFS) survival was 3.65 years. A strong correlation was found between OS and PFS. At a median follow-up of 6.9 years, 68 % of patients with pulmonary metastases had progression of the disease and 46 % had died. Prognosis is better for younger patients with low disease burden (**). Factors associated with a poorer prognosis (as evidenced by shorter PFS) include: ·          Older age (> 45 years) ·          High fluorodeoxyglucose (FDG) avidity of metastatic foci ·       ...

IS ROUTINE MEASUREMENT OF CALCITONIN JUSTIFIED IN PATIENTS WITH THYROID NODULES? Calcitonin is a hormone produced by the parafollicular cells (or C-cells) of the thyroid gland. Calcitonin is involved in the regulation of calcium and phosphate levels in the blood, opposing the actions of parathyroid hormone. Increased production and therefore increased levels of calcitonin is occurred in patients with C-cell hyperplasia (CCH) and medullary thyroid cancer (MTC). CCH is considered as a preneoplastic pathological entity (prior to the development of MTC), although it can occur as a local reactive process (for example in the presence of a localized papillary thyroid cancer). Serum calcitonin measurement in patients with thyroid nodules could detect CCH and mainly MTC (as a ‘neoplasmatic marker’) theoretically at an earlier stage thereby improving overall survival. However, in practice, many uncertainties and unanswered questions still exist. In many studies, serum calcitonin measureme...

ΕΧΕΙ ΘΕΣΗ Η ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ (ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ, “ en - routine ”) ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗΣ ΟΡΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΟΖΟΥΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ? H καλσιτονίνη είναι μία ορμόνη που παράγεται από τα παραθυλακιώδη κύτταρα ( C -κύτταρα) του θυρεοειδούς. Η καλσιτονίνη εμπλέκεται στους φυσιολογικούς μηχανισμούς ρύθμισης των επιπέδων ασβεστίου και φωσφορικών στον ορό, ανταγωνιζόμενη τη δράση της παραθορμόνης. Αυξημένη παραγωγή και επομένως αυξημένα επίπεδα καλσιτονίνης ορού παρατηρούνται σε ασθενείς με υπερπλασία των C -κυττάρων ( CCH , C - cell hyperplasia ) και μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς ( MTC , medullary thyroid cancer ). H CCH θεωρείται σαν μία προνεοπλασματική παθολογική κατάσταση (πριν την ανάπτυξη του MTC ) αν και μπορεί να παρατηρηθεί σαν τοπική αντιδραστική παθολογική διεργασία (π.χ. επί υπάρξεως εστίας θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς). Η μέτρηση των επιπέδων καλσιτονίνης ορού σε ασθενείς με όζους θυροειδούς θα μπορούσε να βοηθήσει στη διάγνωση της CCH και κυρίως του MT...

Surgeon’s and hospital’s annual volume is a factor associated with lower postoperative morbidity and mortality for many complex surgical procedures, including cancer operations and thyroid surgery. Specifically regarding thyroid surgery, when it is performed by high-volume surgeons, iatrogenic injury of the recurrent laryngeal nerve and postoperative hypoparathyroidism occur with less frequency. Moreover, surgeon’s experience (measure by annual volume) is associated with a better long-term prognosis for patients with thyroid cancer, probably as a result of a more radical and appropriate initial surgery. In a recent study by   Kim et al (2018), patients who had surgery by a high-volume surgeon (annual case volume ≥ 100) were more likely to be more advanced cases with gross extrathyroidal extension compared with patients who were operated by less experienced surgeons (33 % vs. 25 %, respectively), and less likely to have a positive resection margin (9 % vs. 18 %). Moreover, loca...

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΩΤΕΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΥ Ο όγκος των περιστατικών που αντιμετωπίζει ο χειρουργός είναι ένας σημαντικός παράγοντας που σχετίζεται με μικρότερη νοσηρότητα και θνητότητα σε ένα πλήθος χειρουργικών επεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένων των ογκολογικών επεμβάσεων και των επεμβάσεων για την αντιμετώπιση του καρκίνου θυρεοειδούς. Ιδιαίτερα όσον αφορά την χειρουργική του καρκίνου του θυρεοειδούς, όταν αυτή γίνεται από έμπειρους εξειδικευμένους χειρουργούς που αντιμετωπίζουν αρκετά τέτοια περιστατικά στην καθημερινή τους πράξη (> 100 ανά έτος), η πιθανότητα ιατρογενούς κάκωσης του παλίνδρομου λαρυγγικού και μετεγχειρητικού υποπαραθυρεοειδισμού είναι μικρότερη. Επιπλέον, η εμπειρία του χειρουργού έχει σημασία και όσον αφορά την απώτερη πρόγνωση των ασθενών με καρκίνο θυρεοειδούς, προφανώς επειδή είναι σε θέση να εκτελέσουν μία περισσότερο ριζική και ογκολογικά σωστή επέμβαση εξ αρχής. Σε μία πολύ πρόσφα...

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ – ΜΙΑ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ‘ΚΑΛΟΗΘΗ’ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Περίπου στο 5 % των ασθενών με διαφοροποιημένο καρκίνο θυρεοειδούς ( Differentiated Thyroid Cancer , θηλώδες / θυλακιώδες καρκίνωμα) η νόσος εμφανίζεται τοπικά προχωρημένη όταν τίθεται η διάγνωση (συνήθως λόγω διήθησης της τραχείας ή – σπανιότερα- του οισοφάγου). Μακρινές μεταστάσεις θα αναπτυχθούν στο 10 % των ασθενών αυτών Οι μεταστάσεις αυτές αποτελούν την βασική αιτία θνητότητας από τον καρκίνο του θυρεοειδούς. Η συνολική θνητότητα ανέρχεται σε 65 % και 75 %, στα 5 και 10 χρόνια, αντίστοιχα. Στο ένα τρίτο περίπου των ασθενών με μεταστατική νόσο, οι μεταστατικές εστίες δεν προσλαμβάνουν ραδιενεργό ιώδιο. Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί είτε κατά τη διάγνωση (αν υπάρχουν εκείνη τη στιγμή μεταστάσεις) είτε στη διαδρομή της νόσου. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ασθενών αυτών θα πρέπει να χρησιμοποιούνται – ανάλογα με την περίπτωση – όλα τα διαθέσιμα θεραπευτ...